Patent Nedir?
Patent Nedir; Daha önce kimse tarafından bilinmeyen bir ürün ortaya çıkaran, üretim, yönetim sistemi bulan icat eden kişiye, icada konu ürünü belirli bir süre ile üretme, kullanma, satma, ihraç veya ithal etme hakkını elde etme sürecine patent denir. Bu hak ayrıca belge ile sabitlenir. Patenti alınan eşyanın, patente konu ürün veya sistemin bütün hakları patenti alan kişiye veya şirkete aittir. Patenti alınan ürün veya buluş, patent sahibinin izni olmadan kullanılamaz ve üzerinde tasarrufta bulunulamaz. Aksine hareket edilen durumlar yasal yükümlülükler doğurur.
Patentin kapsamına; araçlar, cihazlar, elektrikli ve elektronik aletler, kimyasal karışım ve bileşikler, biyolojik ürünler, üretim sistem ve yönetimleri patent koruması içindedir. Patent; ürünün veya icadın sahibine, icat ettiği ürünle ilgili her türlü, pazarlama, satış, çoğaltma, benzerlerinin ve türevlerinin üretilmesi gibi alanlarda ayrıcalıklar sağlar. Yazılımlar kesinlikle patent koruması altına alınamazlar.
İcat ve ürünlerin korunması, icat yapanların, ürün geliştirenlerin mağduriyetini önlemek ve ortaya konulan ürünün istismarını engellemek amacıyla Patent haklarının korunması hakkında düzenlemeler yapılması; 08.06.1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanuna dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından 24.06.1995 tarihinde kararlaştırılan 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile düzenlenmiştir.
Patent almadan önce uyulması ve bilinmesi gereken bazı konular vardır.
- Yeni Olması: Patenti alınacak ürünün 1 yıl boyunca incelemesi yapılacağından, piyasada tanınan bilinen bir ürün olmaması gerekir. Yani icadınızın yeni olması gerekir. Piyasada bilinen, tanınan bir ürüne patent alamazsınız.
- Sanayiye uygun olmalıdır. Yani kullanım alanı olmalı, sanayide uygulanabilir olmalıdır.
- Eğer üretim tekniği veya sistemi geliştirilmiş veya üretim tekniğini geliştirip, daha yukarılara taşıyabiliyorsa, örneğin “Var olan teknoloji ile ve en gelişmiş makineler ile saatte 100 adet üretim yapabilen makineyi geliştirip saatte 1.000 adet üretebilir hale getirmek” Yani Tekniğin Bilinen Durumunun Aşılması Esasına uygun olmalıdır.
Birde patent alınması mümkün olmayan şeyler vardır. Bunlar;
- Matematik alanında geliştirilen teoriler, keşifler ve bilimsel teoriler.
- Var olan oyunlar ile ilgili geliştirilen planlar, metotlar ve kurallar.
- Edebi eserler, sanat eserleri ve fikir hakları.
- Bilgisayar yazılımları.
- Cerrahi yöntem ve metotlar.
- Kamu düzenine aykırı, genel ahlaka aykırı eserler.
- Biyolojik olarak geliştirilen hayvan ve bitki yetiştirme yöntemlerine patent alınamaz.
Patentler, kullanıcısına belirli bir süre ile verilir. Bu sürenin sonunda ürün üzerindeki patent hakları kalkar ve ürün kamuya mal olur.